De originaliteit van het Catalaanse Modernisme is het resultaat van een ogenschijnlijke tegenstelling tussen traditie en moderniteit. Het Modernisme bracht inderdaad een nieuwe interpretatie van de geschiedenis en de tradities van Catalonië door een maatschappij die kosmopolitisch en modern wou zijn. In de jaren 1890 deden architecten en ontwerpers het verleden herleven door stijlen te scheppen die tegelijk middeleeuws, archaïsch en kosmopolitisch waren.

Na 1900 kwam daar de voorliefde voor de kronkelige en abstracte vormen van de Europese art nouveau bij. Dankzij de neutraliteit van Spanje tijdens de Eerste Wereldoorlog en de betrekkelijke economische welvaart die hieruit voortvloeide, kon het Modernisme tot aan de jaren 1920 overleven. Dit is een ander typisch kenmerk van de Catalaanse beweging in vergelijking met haar Europese tegenhangers.

Het Modernisme ontwikkelde zich in Catalonië, op de Balearen en in de streek van Valencia en werd al snel de stijl bij uitstek van de burgerij in de nieuwe industriesteden en provinciehoofdsteden. De abstracte modernistische vormen drukten niet alleen hun stempel op de huizen, zomerverblijven en openbare gebouwen, maar ook op de fabrieken, industriële complexen en landbouwcoöperatieven.

Met de bouw van de wijk Eixample werd Barcelona uitgebreid tot ruim voorbij de grenzen van de oude omwallingen. De economische welvaart bevorderde investeringen in de bouwsector en leidde tot een wijziging van de gemeentebesluiten in 1891, veranderingen in de stedelijke topografie en talrijke decoratieve vernieuwingen.

In Barcelona verwezenlijkten de drie grote namen van de modernistische architectuur enkele van hun meesterwerken: die van Antoni Gaudí worden gekenmerkt door een abstracte opvatting van de architectuur, Josep Puig i Cadafalch gaf blijk een van een historischer benadering, terwijl Lluis Domenech i Montaner zich liet omringen door een team van ambachtslui en industriëlen zoals de familie van graaf Güell en de markiezen van Comillas. Die laatste waren volledig voor het Modernisme gewonnen en werden belangrijke mecenassen voor deze architecten, en vooral voor Gaudí en Domenech i Montaner.